Στη Γερμανία πέταξε ο Πικάσο της Αθήνας

Ο πίνακας του Πάμπλο Πικάσο «Γυναικείο κεφάλι» κλάπηκε από την Εθνική Πινακοθήκη τον Γενάρη του 2012. Σήμερα η τύχη του αναζητείται στη Γερμανία...

Λίγες μέρες μετά την εξιχνίαση της κλοπής των 76 αρχαίων αντικειμένων από το Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, νέα τροπή λαμβάνει η πολύκροτη υπόθεση της «ληστείας του αιώνα», όπως έχει χαρακτηριστεί.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Εθνους της Κυριακής», η μπλε ελαιογραφία του Πικάσο, η μοναδική που υπήρχε σε ελληνική μουσειακή συλλογή, φέρεται να έχει «ταξιδέψει» στο εξωτερικό. Στα χέρια νομικής εταιρείας της Γερμανίας, ο σπάνιος πίνακας περιμένει τον νέο του αγοραστή, αφού σκοπός είναι να πωληθεί σε κάποιον από τους «εκλεκτούς» συλλέκτες που θα μπορέσει να… εκτιμήσει την αξία του και να κρατήσει την απόλαυση για… τα μάτια του μόνο.


Την ίδια στιγμή, με αμείωτη ένταση συνεχίζονται οι έρευνες του Τμήματος Εγκλημάτων κατά Ιδιοκτησίας της Ασφάλειας Αττικής, όπου οι αξιωματικοί επιχειρούν να «αποκωδικοποιήσουν» τα στοιχεία που έχουν συλλέξει για την υπόθεση.

Διεθνής κατακραυγή

Ξημερώματα 9ης Ιανουαρίου του 2012, οι Ελληνες ξύπνησαν με την είδηση ότι τρία έργα τέχνης ανεκτίμητης αξίας είχαν κάνει φτερά από την Εθνική Πινακοθήκη. Το πιο σημαντικό ήταν το «Γυναικείο κεφάλι» που είχε φιλοτεχνήσει ο Πάμπλο Πικάσο το 1934. Το νέο έκανε τον γύρο του κόσμου, εκθέτοντας ανεπανόρθωτα τη χώρα μας, ενώ ήδη από την πρώτη μέρα διατυπώθηκε το ερώτημα πώς σε μια τόσο καλά φυλασσόμενη περιοχή της πρωτεύουσας, ανάμεσα στο Προεδρικό Μέγαρο, πρεσβείες ξένων κρατών και μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα, οι δράστες κατάφεραν να ολοκληρώσουν με επιτυχία το ειδεχθές έργο τους…

Το διάστημα που έχει μεσολαβήσει από τότε, οι Αρχές προσπαθούν να αξιοποιήσουν όποια πληροφορία ή απόδειξη θα μπορούσε να τους οδηγήσει στους φυσικούς αλλά και τους ηθικούς αυτουργούς της ληστείας. Κι ενώ η έρευνα παραμένει ακόμη στο σκοτάδι, πληροφορία του «Εθνους της Κυριακής» από κύκλους που ασχολούνται με το εμπόριο τέχνης αναφέρει ότι «ο πίνακας βρίσκεται ήδη εκτός Ελλάδας και συγκεκριμένα στη Γερμανία, όπου μεγάλη εταιρεία θα μπορέσει να τον ''σπρώξει'' στον αγοραστή που θα έχει την οικονομική επιφάνεια να πληρώσει αδρά για να τον αποκτήσει».

Οσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα θεωρούν ότι μόνο στις πολύ ακριβές ιδιωτικές συλλογές της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής θα μπορούσε να καταλήξει ο Πικάσο. Σε κάθε περίπτωση, οι διαδικασίες μεταφοράς αλλά και αγοραπωλησίας ενός τόσο πρωτότυπου και σημαντικού έργου παίρνουν χρόνο. Μέχρι στιγμής, το μόνο που φαίνεται σίγουρο είναι ότι ο πίνακας δεν βρίσκεται σε ελληνικό έδαφος, αλλά και ότι έχει μεταφερθεί σε πόλη της Γερμανίας.

Το σχέδιο
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η εντολή για την «επιχείρηση Πικάσο» θα μπορούσε να έχει δοθεί μόνο από το εξωτερικό, αφού ένα τόσο «καυτό» για τα ελληνικά και διεθνή δεδομένα έργο δεν θα μπορούσε εύκολα να διακινηθεί εντός συνόρων. Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, η «δουλειά» στις λεπτομέρειές της αλλά και στην υλοποίησή της πραγματοποιήθηκε από Ελληνες δράστες, οι οποίοι φαίνεται να περίμεναν 10 μήνες για να «ξεφορτωθούν» το πολύτιμο αυτό «φορτίο».

Ανθρωποι της «πιάτσας» εκτιμούν ότι θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για τις ελληνικές Αρχές να επανακτήσουν τώρα τον χαμένο Πικάσο. Δεν αποκλείουν μάλιστα ο πίνακας να εξαφανιστεί για πολλά χρόνια και να επανεμφανιστεί όταν πια κανείς δεν θα τον αναζητά, αν δεν γίνουν έξυπνες κινήσεις από την ελληνική πλευρά.

Η μαύρη αγορά της τέχνης
Μία από τις τέσσερις πιο προσοδοφόρες παράνομες δραστηριότητες αποτελεί η μαύρη αγορά έργων τέχνης. Με ετήσιο τζίρο 6 δισ. ευρώ, η διακίνηση κλεμμένων θησαυρών αποτελεί φαινόμενο που λόγω της κρίσης ευδοκιμεί. Διάσημοι πίνακες και αντικείμενα πολιτισμού αποτελούν ασφαλή «επένδυση» εν μέσω δοκιμαζόμενων οικονομιών.

Ενώ μέχρι τον 19ο αιώνα το ενδιαφέρον των αρχαιοκάπηλων περιοριζόταν στα αρχαία μετά το 1950 επεκτάθηκε στις βυζαντινές εικόνες, στα δημιουργήματα του λαϊκού πολιτισμού και στις ενάλιες αρχαιότητες. Τα τελευταία χρόνια εντοπίζεται και στη διακίνηση πολύτιμων πινάκων γνωστών ζωγράφων, όπως ο Πικάσο της Εθνικής Πινακοθήκης.

Πολλά αντικείμενα καταλήγουν σε ιδιωτικές συλλογές που ως επί το πλείστον αποτελούνται από κλαπέντα αντικείμενα. Η απόκτηση σημαντικών έργων τέχνης, άλλωστε, επιφέρει στους πρωταγωνιστές των «αναδυόμενων αγορών», όπως η Κίνα ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και μία «αναβάθμιση» στο προφίλ τους – πέρα από πλούσιοι γίνονται και φιλότεχνοι, ακολουθώντας τα χνάρια των πατροπαράδοτων συλλεκτών. Σήμερα, πολλά αρχαία ελληνικά αντικείμενα που προέρχονται από κλοπές ή λαθρανασκαφές βρίσκονται σε συλλογές των μουσείων στην Ιαπωνία, στο Κατάρ και στο Ισραήλ.
Ξένοι εγκέφαλοι

Οι «επαγγελματική» δουλειά η κλοπή
Η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου, για το θέμα έκαναν εκτενείς αναφορές τα δελτία ειδήσεων από τα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης της υφηλίου και η Ελλάδα βρέθηκε για ακόμη μία φορά στο στόχαστρο της κριτικής της παγκόσμιας κοινότητας. Πολλοί μάλιστα συνδύασαν τη ληστεία στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας με την οικονομική κρίση που αφήνει εκτεθειμένους εθνικούς θησαυρούς...

Πέρα από το «Γυναικείο κεφάλι» του Π. Πικάσο, οι ληστές κατάφεραν να πάρουν και τον πίνακα «Μύλος» του Ολλανδού Πιετ Μοντριάν και ένα έργο σε χαρτί του Ιταλού Γκουλιέλμο Κάτσα.
Δεν κατάφεραν όμως να αρπάξουν και έναν δεύτερο πίνακα του Μοντριάν, που εγκατέλειψαν επειδή έγιναν αντιληπτοί από τον φρουρό.

Σύμφωνα με τα όσα έχει ερευνήσει έως σήμερα το αρμόδιο Τμήμα της ΕΛ.ΑΣ., ο δράστης ή οι δράστες κατάφεραν για περισσότερες από οκτώ ώρες να παίζουν το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι μέσα στο κτίριο της Πινακοθήκης. Τέσσερις φορές προκάλεσαν την ενεργοποίηση του συστήματος ασφαλείας, κάνοντας τον συναγερμό να χτυπάει για να «πείσουν» τον φύλακα ότι επρόκειτο για βλάβη. Μέχρι που την πέμπτη φορά άρπαξαν τελικά τους πίνακες. Παρά το γεγονός ότι ο φρουρός κυνήγησε τον έναν δράστη, εκείνος κατάφερε να διαφύγει με τρία έργα μεγάλης αξίας, αφήνοντας -ευτυχώς- το τέταρτο πίσω του.

«Καλά προετοιμασμένοι»
Από τότε οι αρμόδιοι αξιωματικοί είχαν χαρακτηρίσει τη ληστεία ως «επαγγελματική» δουλειά, πολύ καλά προετοιμασμένη και απολύτως στοχευμένη.
«Οι δράστες ήξεραν τι έκαναν και εξετέλεσαν την αποστολή τους με επιτυχία», είχαν πει στο «Εθνος» αστυνομικοί που ερευνούσαν την υπόθεση.

Στο μικροσκόπιο των Αρχών τέθηκαν από την πρώτη στιγμή το οπτικοακουστικό υλικό από τις κάμερες της Πινακοθήκης και βιολογικό υλικό που βρέθηκε στο σημείο. Για την ολοκληρωμένη εικόνα της ενδεχόμενης πορείας των ληστών, αξιωματικοί ζήτησαν και έλαβαν τις εικόνες από κάμερες κτιρίων που βρίσκονται γύρω από την Πινακοθήκη. Επιπλέον, στα εγκληματολογικά εργαστήρια μεταφέρθηκαν για να αναλυθούν όλα τα διαφορετικού τύπου δείγματα που βρέθηκαν στις επίμαχες αίθουσες. Μεταξύ των υλικών αυτών και τα διαρρηκτικά εργαλεία που είχαν εγκαταλείψει οι ληστές.

Στις έρευνες για τη μεγάλη κλοπή είχε δοθεί εντολή και για την άρση των τηλεφωνικών συνομιλιών που είχαν πραγματοποιηθεί το χρονικό διάστημα από το βράδυ της 8ης Ιανουαρίου μέχρι το επόμενο πρωί. Με τη βοήθεια των τριών εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, οι αστυνομικοί εντόπισαν ποιες «κυψέλες» εξυπηρετούν το συγκεκριμένο σημείο, ώστε να διαπιστωθεί ποιοι αριθμοί κινητών λειτούργησαν εκείνες τις κρίσιμες ώρες στην Πινακοθήκη.

Οι ειδικοί ήλπιζαν ότι ανάμεσα στη λίστα με τους χρήστες που είχαν πραγματοποιήσει κλήση εκείνο το βράδυ θα εντόπιζαν και ύποπτα νούμερα που είχαν απασχολήσει στο παρελθόν τις Αρχές.

Ωστόσο, η διαδικασία αυτή οδήγησε σε αδιέξοδο, καθώς οι «επαγγελματίες» δράστες είχαν φροντίσει να χρησιμοποιήσουν «καθαρά» κινητά. «Κενά» στα συστήματα ασφαλείας της Πινακοθήκης εντόπισε σε πόρισμά του ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής. Τα συμπεράσματα που δημοσιεύτηκαν τρεις μήνες μετά, απογύμνωναν τις συνθήκες φύλαξης του κτιρίου, δίνοντας μια εξήγηση για το πώς κατάφεραν οι ληστές να δράσουν.

Ξέφραγο αμπέλι
Οι φύλακες δεν γνώριζαν τι ακριβώς να πράξουν σε ενδεχόμενη απόπειρα ληστείας, καθώς δεν είχαν περάσει ποτέ από ειδική εκπαίδευση.

ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΑ - ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΜΠΙΝΤΕΛΑΣ