Οι κίνδυνοι με τα "ΛΗΓΜΕΝΑ"..Μια συνέντευξη που θα συζητηθεί

1.Κύριε Μίχα είστε από τους πρώτους που εναντιώθηκαν στην πρόθεση της πολιτείας να επιτρέψει την πώληση ληγμένων προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Γιατί;
Εμείς έχουμε διαμορφωμένη άποψη για το συγκεκριμένο θέμα και δεν έχουμε διστάσει μέχρι σήμερα να την πούμε δημόσια και με παρρησία: Πρόκειται για λάθος απόφαση σε λάθος εποχή. Γιατί το λέμε αυτό; Δεν μπορεί να διασφαλιστεί η ποιότητα των προϊόντων ούτε η τιμή πώλησής τους. Υπάρχει κίνδυνος να βρουν ευκαιρία ορισμένοι επιτήδειοι (οι λιγότεροι ίσως) να γεμίσουν την αγορά με προϊόντα κακής ποιότητας.

Υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθεί αθέμιτος ανταγωνισμός με τις επιχειρήσεις που δεν θα διαθέτουν ληγμένα προϊόντα. Είναι λάθος ο διαχωρισμός των πολιτών – καταναλωτών σε δύο κατηγορίες.  Δεν έχει ολοκληρωθεί ο διάλογος στην Ευρωπαϊκή Ένωση που μετέχει ο ΕΦΕΤ. Δεν υπάρχει έγκριση της αρμόδιας επιτροπής της Ε.Ε. για τις αγορανομικές διατάξεις. Δεν προσδιορίζεται το ποσοστό που θα πωλούνται φθηνότερα τα συγκεκριμένα προϊόντα. Είναι λάθος να ζητάμε από τους καταναλωτές να αγοράζουν ληγμένα τρόφιμα (αφού όλα τα τελευταία χρόνια τους εκπαιδεύαμε να προσέχουν τις ημερομηνίες λήξης και την ετικέτα). Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της χώρας δεν είναι δυνατό να διασφαλίσουν τέτοιου είδους ελέγχους. Ο ΕΦΕΤ θεωρεί πως η συγκεκριμένη αγορανομική διάταξη, αν ενεργοποιηθεί, θα μετατρέψει την χώρα μας σε χωματερή προϊόντων περασμένης διατηρησιμότητας.


2. Υπάρχει κίνδυνος για την δημόσια υγεία από την κατανάλωση τέτοιων προϊόντων, και ποιος;

Κίνδυνος για τη δημόσια υγεία από την κατανάλωση αυτών των προϊόντων δυνητικά δεν υπάρχει. Δυνητικά όμως, διότι θα πρέπει να πληρούνται μια σειρά από προϋποθέσεις. Θα πρέπει οι επιχειρήσεις, βιομηχανίες, βιοτεχνίες, εισαγωγείς, εταιρείες χονδρικής και λιανικής πώλησης να τηρούν κατά γράμμα τις διατάξεις της νομοθεσίας, και από την άλλη το κράτος θα πρέπει να μπορεί να ελέγχει όλη αυτή τη διαδικασία στον πιο μεγάλο βαθμό. Σε μια λοιπόν εξιδανικευμένη κοινωνία πρόβλημα ενδεχομένως να μην υπήρχε. Επειδή όμως δεν ζούμε σε μια τέτοια κοινωνία, αλλά στην Ελλάδα του 2012, δηλαδή στην Ελλάδα της κρίσης, της φτώχειας, της βαθιάς ύφεσης και της ανεργίας, ενδέχεται να υπάρξει πρόβλημα από εκείνους που θα προσπαθήσουν να επωφεληθούν του νέου νόμου για να αυξήσουν τα κέρδη τους. Ξέρετε, ο λύκος, λένε, στην αναμπουμπούλα χαίρεται.

3. Το Υπουργείο Ανάπτυξης υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος καθώς στην πραγματικότητα οι βιομηχανίες βάζουν προτιμώμενη ημερομηνία κατανάλωσης προγενέστερη της πραγματικής ημερομηνίας λήξης. Ισχύει αυτό;
Επαναλαμβάνω, όπως σε όλες τις περιπτώσεις, το πρόβλημα δεν είναι ο νόμος αυτός καθαυτός, αλλά η εφαρμογή του. Εάν πράγματι θέλουμε να βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας που πιέζονται από την οικονομική κρίση, εμείς προτείναμε μια άλλη εναλλακτική λύση. Θα μπορούσε το Υπουργείο Ανάπτυξης να θεσπίσει μια αγορανομική διάταξη για υποχρεωτικά μειωμένη τιμή στα μη ευαλλοίωτα τρόφιμα, όχι μετά την παρέλευση της ημερομηνίας ανάλωσης, αλλά λίγο πριν αυτή λήξει. Όχι πρώτα να λήγουν τα τρόφιμα και μετά να τα πουλάμε μισοτιμής, αλλά λίγο πριν λήξουν. Δυστυχώς το Υπουργείο επιμένει στη γραμμή υπεράσπισης της λογικής του παραλόγου, παρά του ότι συμφώνησαν με την άποψή μας όλοι οι φορείς της αγοράς ( ενώσεις καταναλωτών, επιχειρήσεις τροφίμων, επιχειρήσεις λιανεμπορίου Super Market ).

4. Πως μπορεί η πολιτεία να προστατέψει τους καταναλωτές από ασυνείδητους επαγγελματίες που θα προμηθευτούν σε φθηνή τιμή μεγάλες ποσότητες προϊόντων που μόλις έχουν λήξει για να τα χρησιμοποιήσουν όποτε θέλουν;
Ο συγκεκριμένος κίνδυνος πάντα θα ελλοχεύει και δυστυχώς, επειδή όπως είπαμε δεν ζούμε σε μια εξιδανικευμένη κοινωνία, τέτοια φαινόμενα δεν αποκλείεται μετά την εφαρμογή του νόμου να βρουν πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθούν. Στόχος δικός μας ήταν, είναι και παραμένει η προστασία των καταναλωτών από κάθε είδους αποστήματα που αναφύονται στον τομέα της διάθεσης και διακίνησης τροφίμων.

5. Ποιος θα ελέγχει την ποιότητα των ληγμένων προϊόντων; υπάρχουν επαρκείς ελεγκτικοί μηχανισμοί;
Η πώληση τέτοιων τροφίμων θα απαιτήσει κατά τη γνώμη μας περισσότερους μακροσκοπικούς και εργαστηριακούς ελέγχους από όλες συναρμόδιες υπηρεσίες, αρχής γενομένης ασφαλώς από τον ΕΦΕΤ σε ό,τι αφορά την ποιότητα των τροφίμων αλλά και την ΥΠΕΑ σε ό,τι αφορά τις τιμές. Εδώ υπάρχει η  σοβαρή πιθανότητα να μη μπορούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί να ελέγξουν την ποιότητα των προϊόντων και την τιμή πώλησης. Οι έλεγχοι όπως όλοι γνωρίζετε, και όπως γίνεται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, δεν είναι καθολικοί είναι δειγματοληπτικοί. Άλλωστε δεν καταφέραμε σαν χώρα να συγκρατήσουμε τις τιμές των τροφίμων παρά την κρίση, παρά την μείωση των μισθών και του τιμάριθμου. Είμαστε σύμφωνα με έρευνα που δημοσιοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις ακριβότερες χώρες στην Ευρώπη σε αρκετές κατηγορίες τροφίμων, παρά το γεγονός ότι διανύουμε το 5ο έτος ύφεσης και μείωσης του ΑΕΠ μας. Θα καταφέρουμε να ελέγξουμε τις τιμές των μη ευαλλοίωτων;

6. Τι άλλες συνέπειες μπορεί να έχει η πώληση τέτοιων προϊόντων; Αναφερθήκατε και σε στιγματισμό των καταναλωτών που θα αγοράζουν τα προϊόντα αυτά.
Εμείς είπαμε ότι με την εφαρμογή αυτής της διάταξης δημιουργείται διαχωρισμός των πολιτών - καταναλωτών σε δυο κατηγορίες ή εάν θέλετε σε κατηγορίες πολλών ταχυτήτων. Αυτών που αγοράζουν τα εντός εισαγωγικά «ληγμένα» και αυτών που ακόμη μπορούν να αγοράζουν τα ας τα πούμε, κανονικά προϊόντα. Σήμερα, εάν κάποιος θέλει να επιλέξει από μία κατηγορία προϊόντος το φθηνότερο δεν έχει πρόβλημα, καθώς στο ίδιο ράφι θα βρει κατά σειρά από το ακριβότερο στο πιο οικονομικό και θα κάνει την επιλογή του με τα κριτήριά του. Στην περίπτωση των «ληγμένων» όμως δεν ισχύει κάτι τέτοιο αφού τα συγκεκριμένα τρόφιμα  θα βρίσκονται σε ξεχωριστά σημεία πώλησης. Έχουμε λοιπόν το φαινόμενο του στιγματισμού που την περίοδο της κρίσης που διανύουμε είναι ό,τι χειρότερο για τους συμπολίτες μας. Γιατί μπορεί η κρίση, η τρόικα και το Μνημόνιο, το πολιτικό σύστημα διαχρονικά με τις ευθύνες του, να έχει τσαλακώσει το εισόδημά των συμπολιτών μας, όμως εμείς δεν έχουμε κανένα απολύτως δικαίωμα να τσαλακώσουμε την αξιοπρέπειά τους. Ξέρετε ότι υπάρχουν συμπολίτες μας που δεν πηγαίνουν ούτε καν στα συσσίτια των εκκλησιών ή των δήμων, ή δεν δέχονται βοήθειες τρίτων ακριβώς για λόγους αξιοπρέπειας. Λοιπόν, εάν θέλουμε να βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας που πιέζονται από την οικονομική κρίση, να ρίξουμε τις τιμές και να μην ρίξουμε τα λεγόμενα «ληγμένα» στην αγορά. Υπάρχουν τρόποι να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας σε όσους υποφέρουν.

7. Ποιο είναι το καθεστώς που ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες για τα ληγμένα προϊόντα;
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται ένας μεγάλος διάλογος πάνω σε αυτό το ζήτημα με τις απόψεις που κατατίθενται να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικές. Για παράδειγμα η BEUC (Ευρωπαϊκή Ένωση Καταναλωτών) συνδέει την πώληση αυτών των τροφίμων με το επίπεδο ποιότητας ζωής των καταναλωτών και πιστεύει ότι η προτεραιότητα στη λιανική πώληση θα πρέπει να δίνεται στη σωστότερη διαχείριση των αποθεμάτων στα σούπερ μάρκετ.

Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάλι γίνεται συζήτηση εάν αυτά τα προϊόντα θα πρέπει να επιτρέπεται να καταναλώνονται, διατιθέμενα π.χ. σε τράπεζες τροφίμων ή θα επιτρέπεται και να πωλούνται. Γιατί άλλο η κατανάλωση και άλλο πώληση και το πρόβλημα δημιουργείται όπως αντιλαμβάνεστε όπου υπεισέρχεται ο παράγοντας κέρδος. Όμως ούτε και οι επιχειρήσεις που παράγουν τρόφιμα δεν είναι διατεθειμένες να αναλάβουν την ευθύνη για πώληση μετά την ημερομηνία ανάλωσης κατά προτίμηση. Άρα αντιλαμβάνεστε ότι υπάρχει διστακτικότητα στην πώληση αυτών των προϊόντων, πράγμα που θα έπρεπε αν μη τι άλλο να λάβει υπ’ όψιν του το Υπουργείο πριν προχωρήσει στην εισαγωγή αυτής της διάταξης.


 Συνέντευξη του Προέδρου του ΕΦΕΤ Γιάννη Μίχα στο  kano-oikonomia.gr