Τι προβλέπει ο οδηγός χάρτης για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών των δήμων

Στα 971 εκ. ευρώ ανέρχονται οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές των δήμων της χώρας, μειωμένες κατά 11%, 124 εκ. ευρώ, σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2011 σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, παρουσιάζοντας το Σχέδιο Εκκαθάρισης Ληξιπρόθεσμων Οφειλών. 

Σημειωτέον ότι οι δήμοι είναι ο μοναδικός φορέας της Γενικής Κυβέρνησης που παρουσιάζει μείωση των υποχρεώσεών τους, ενώ αντίθετα σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους από τον Δεκέμβριο  του 2011 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2012 οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της κεντρικής και γενικής κυβέρνησης αυξάνουν κατά 32%,  ενώ των υπουργείων εκτοξεύονται στο 65%.


Με βάση λοιπόν τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, στο σύνολο των 325 δήμων,  οι 14 χρωστούν πάνω από 10 εκ. ευρώ και 29 έχουν μηδενική οφειλή.

Στη διάρκεια του τρέχοντος έτους, 14 δήμοι σύναψαν δάνεια συνολικού προϋπολογισμού 26 εκ.ευρώ από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για να εξοφλήσουν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις.
Το 78% των ΟΤΑ εφαρμόζει μητρώα δεσμεύσεων (στοιχεία Σεπτεμβρίου 2011).

Κατά τον υπουργό Χρήστο Σταϊκούρα, «η ελλιπής λειτουργία των μητρώων και η κατάρτιση προϋπολογισμών στους οποίους προβλέπονται υπερεκτιμημένα έσοδα, αποτελεί γενεσιουργό αιτία δημιουργίας απλήρωτων υποχρεώσεων στους ΟΤΑ».

Ωστόσο, αυτό που παρέλειψε ο υπουργός να αναφέρει και που πρέπει να σημειωθεί ως μία  από τις κυριότερες γενεσιουργές αιτίες, αν όχι η σημαντικότερη,  για τις αποκλίσεις στους προϋπολογισμούς των δήμων είναι το γεγονός ότι οι δήμοι έχουν υποστεί δραστικές μειώσεις στα έσοδά τους από την κρατική επιχορήγηση. Μειώσεις που συντελέστηκαν με εξής τρόπους:

• Πρώτον, με την ευθεία περικοπή του 60% των επιχορηγήσεων την τελευταία τριετία.
• Δεύτερον, με τη  σημαντική απόκλιση των προβλέψεων της ισχύουσας νομοθεσίας για τη επιχορήγηση των ΟΤΑ και των προβλέψεων στον  Κρατικό Προϋπολογισμό.  
• Τρίτον, εξαιτίας της απόκλισης των προϋπολογισθέντων και των αποδοθέντων.
• Τέταρτον, εξαιτίας της μεταβίβασης κρατικών αρμοδιοτήτων χωρίς τους αντίστοιχους πόρους.

Και για του λόγου το αληθές να αναφέρουμε δύο παραδείγματα:  Στον προϋπολογισμό του 2013 η αναντιστοιχία των σύμφωνα με τον νόμο αποδιδόμενων πόρων στους δήμους σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, «καταλήγει» στο ποσό του 1,7 δις ευρώ.  

Επίσης  από την επιχορήγηση του 2012 για τις λειτουργικές δαπάνες των δήμων (ΚΑΠ), ύψους 1,4 δις ευρώ, τα 185 εκ. ευρώ, δόθηκαν προκειμένου να καλυφθούν δαπάνες 2011, για κρατικές αρμοδιότητες, όπως τα προνοιακά επιδόματα και η μεταφορά των μαθητών. 

Άρα οποιαδήποτε πρόβλεψη ακόμη και για προϋπολογισμούς με μη υπερεκτιμημένα έσοδα, με τα παραπάνω δεδομένα, οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια σε κατάρρευση. 

΄Αλλωστε η μείωση των οφειλών των δήμων, κατά 124 εκ. ευρώ, υπό αυτές τις συνθήκες, μάλλον ως «άθλος» μπορεί να εκληφθεί, λαμβάνοντας υπόψη, μάλιστα και το εξής αναμφισβήτητο δεδομένο, ότι οι δήμοι είναι οι βασικοί φορείς του δημοσίου που σηκώνουν το βάρος της κοινωνικής πρόνοιας και αρωγής των αναξιοπαθούντων, λόγω της σφοδρής οικονομικής κρίσης, κοινωνικών ομάδων.

Πως θα γίνει η αποπληρωμή των οφειλών στους δήμους

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, δεν υπάρχει πρόβλεψη συγκεκριμένου ποσού που θα διατεθεί στους δήμους για να καλύψουν άμεσα τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τους.
Αυτό όμως που ανακοίνωσε ο υπουργός είναι ότι τα ποσά με τα οποία θα επιχορηγηθούν οι δήμοι και τα νομικά τους πρόσωπα για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, θα παρακρατηθούν τμηματικά εντός τριών έως πέντε ετών από τις προβλεπόμενες μελλοντικές μεταβιβάσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.
«Τα παρακρατούμενα ποσά θα κατατίθενται στο λογαριασμό του προγράμματος «Αυτοδιοίκηση – Κοινωνική Συνοχή – Ισόρροπη Ανάπτυξη» μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται  δράσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μεταξύ των οποίων και οι ΟΤΑ που θα εντάσσονται στο Ειδικό Πρόγραμμα Εξυγίανσης».

Στο Ειδικό Πρόγραμμα Εξυγίανσης θα υπάγονται υποχρεωτικά οι δήμοι, σύμφωνα με την πρόσφατη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, (18-11-12), σε περίπτωση που το «Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας», το οποίο θα παρακολουθεί συνεχώς και σε μηνιαία βάση τους προϋπολογισμούς των ΟΤΑ, διαπιστώσει σε δύο συνεχόμενα τρίμηνα απόκλιση από τους τριμηνιαίους στόχους άνω του 10%. Τότε «με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, ο ΟΤΑ υπάγεται υποχρεωτικά σε Πρόγραμμα Εξυγίανσης. Ο τρόπος υλοποίησης του Προγράμματος καθορίζεται από το Παρατηρητήριο», και ο δήμος είναι υποχρεωμένος να εφαρμόσει διάφορες «παρεμβάσεις». Μεταξύ των «παρεμβάσεων» είναι ο περιορισμός των επιχορηγήσεων του δήμου μόνο για την κάλυψη της μισθοδοσίας και των απολύτως ανελαστικών δαπανών, η αναζήτηση ίδιων εσόδων μέσω της αύξησης τελών και φόρων, οι υποχρεωτικές μετατάξεις του προσωπικού του, η πλήρης αναστολή προσλήψεων, και η ρητή απαγόρευση λήψης δανείων.