Έδεσσα: η πόλη του νερού

Οι περίφημοι καταρράκτες και τα πολυάριθμα κανάλια που την διασχίζουν, αλλά και οι μικρές γέφυρες, τα πάρκα της (Κιουπρί, Καταρρακτών, Μεγάλου Αλεξάνδρου, 25ης Μαρτίου) και οι δενδροφυτεμένοι δρόμοι, είναι στοιχεία που καθιστούν την Έδεσσα μοναδική πόλη.

Φωτογραφία: http://dimosedessas.gov.gr

Λίγες πόλεις της Ελλάδας είναι προικισμένες με τόσο πολλές φυσικές ομορφιές και τοπία, όσο η Έδεσσα. Χτισμένη στους πρόποδες του όρους Βέρμιο, με καταπληκτική θέα στον κάμπο, με άφθονα νερά και πλούσια βλάστηση, αλλά και με μεγάλη ιστορική κληρονομιά, είναι ιδανική για αποδράσεις που θα σας κάνουν να ξεχάσετε την καθημερινότητα και το άγχος.

Τα δάση του Βόρα κατηφορίζουν μέχρι την πόλη, ενώ ποτάμια διασχίζουν κάθε της γειτονιά και οι διάσημοι καταρράκτες της, αποτελούν ένα εντυπωσιακό θέαμα για μικρούς και μεγάλους.
Η Έδεσσα βρίσκεται στην κεντρική Μακεδονία και είναι πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας και του Νομού Πέλλας με πληθυσμό 18.253 κατοίκους.


Στο κέντρο, θα βρείτε το σήμα κατατεθέν της πόλης, το ρολόι, του οποίου η κατασκευή χρονολογείται γύρω στο 1900. Σήμερα συνεχίζει την λειτουργία του δίπλα στο κτίριο όπου στεγάζονται οι δραστηριότητες του Φιλοπρόοδου Συλλόγου Μέγας Αλέξανδρος ενός από τους πιο παλαιούς συλλόγους της Έδεσσας (1922).

Φωτογραφία: http://dimosedessas.gov.gr

Ένα από τα ομορφότερα τμήματα της πόλης, είναι η συνοικία Βαρόσι, που προστατεύεται από το 1983 με ειδικό νόμο. Εκεί θα δείτε τα ομορφότερα παλιά σπίτια, μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, ό,τι απέμεινε από την παλιά Έδεσσα, μετά την πυρπόλησή της και μπορείτε να περπατήσετε στα στενά και γραφικά δρομάκια για να δείτε τις ενδιαφέρουσες εκκλησίες της. Στο Βαρόσι βρίσκεται και το Λαογραφικό Μουσείο της πόλης, με μια έκθεση που μας ταξιδεύει στον καθημερινό τρόπο ζωής στην περιοχή, από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα έως την δεκαετία του ‘50.

Στην άκρη της συνοικίας Βαρόσι, βρίσκεται η περιοχή «Ψηλός Βράχος» με καταπληκτική θέα προς τις χρωματιστές κοιλάδες της Έδεσσας και της Πέλλας. Από εκεί μπορείτε να διακρίνετε τις πλαγιές του Βερμίου και τα γύρω χωριά, αλλά και την Αρχαία Πόλη και τη Μονή της Αγ.Τριάδας.

Στο κέντρο της πόλης θα βρείτε πολλούς πεζοδρόμους, όπου μπορείτε να κάνετε βόλτες και να πιείτε τον καφέ σας ή να ψωνίσετε, δίπλα στο πράσινο και τα νερά των καταρρακτών. Αξίζει επίσης να δείτε το Γενί Τζαμί, χτισμένο το 1904, που κάποτε λειτουργούσε ως μουσείο με αρχαιολογικά ευρήματα. Είναι το μοναδικό τζαμί που διατηρείται χωρίς αλλοιώσεις και μετατροπές, καθώς τα υπόλοιπα τουρκικά τεμένη καταστράφηκαν ή μετατράπηκαν. Το οικοδόμημα είναι επηρεασμένο από την βυζαντινή αρχιτεκτονική και συγκεκριμένα στο πρότυπο της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.
Στην έξοδο της πόλης προς Φλώρινα, ακριβώς απέναντι από το δημαρχείο, βρίσκεται η παλιά βυζαντινή γέφυρα, Κιουπρί, με ένα ακόμη όμορφο πάρκο. Ακολουθώντας τη ροη του ποταμού, καταλήγετε και πάλι στο κέντρο της πόλης.

Οι πιο δραστήριοι, μπορείτε να κάνετε ράφτινγκ στο ποτάμι, βόλτες με άλογα στην αρχαία πόλη, ποδηλατάδες ή πεζοπορία στα δάση.
Οι καταρράκτες, το πάρκο και η περιοχή των Μύλων

Φωτογραφία: http://el.wikipedia.org

Η πόλη είναι διάσημη για τους καταρράκτες της που σχηματίζονται από τον ποταμό Εδεσσαίο ή Βόδα, ο οποίος ρέει μέσα από την πόλη. Πρόκειται για τους μεγαλύτερους στην Ελλάδα. Παλαιότερα, οι καταρράκτες ήταν 6-7, αλλά σήμερα απομένουν 2 μεγάλοι και ορισμένοι μικρότεροι.

Οι καταρράκτες περιβάλλονται από ένα καταπράσινο πάρκο με αιωνόβια πλατάνια, η διαμόρφωση του οποίου οφείλεται στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής, ενώ προπολεμικά, στην περιοχή βρίσκονταν τα νεκροταφεία και η πρόσβαση στους καταρράκτες ήταν δύσκολη. Μετά το τέλος του πολέμου, ο δήμος φρόντισε για τον καλλωπισμό του και την κατασκευή υποδομών ώστε να γίνει επισκέψιμο. Θαυμάστε τον μεγάλο Καταρράκτη «Κάρανο» με το νερό να πέφτει από ύψος 70 περίπου μέτρων και τον διπλό καταρράκτη.

Στην είσοδο του πάρκου θα βρείτε ένα περίπτερο με δωρεάν ενημερωτικό υλικό. Περπατήστε στα διάφορα επίπεδα του πάρκου και πηγαίνετε πίσω από τον καταρράκτη, για να δείτε το νερό να πέφτει μπροστά σας. Στο προτελευταίο επίπεδο του πάρκου υπάρχει κι ένα μικρό σπηλαίο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες.

Από το πάρκο καταρρακτών, πάρτε τον πλακόστρωτο δρόμο, μέχρι το Υπαίθριο Μουσείο Νερού -γνωστό ως περιοχή των Μύλων- όπου θα μάθετε όλη την υδροκίνητη ιστορία της Έδεσσας. Εκεί θα δείτε αναστηλωμένα βιομηχανικά κτίρια, νερόμυλους, κανάλια με νερό, αλλά και μηχανές που μαρτυρούν την υδροκίνητη ιστορία της πόλης. Δίπλα στους Καταρράκτες και μέσα στο Μουσείο Νερού της πόλης λειτουργεί από τον Μάιο του 2001 το πρώτο ενυδρείο με ενδημικά ψάρια γλυκού νερού της Ελλάδας.

Φωτογραφία: http://dimosedessas.gov.gr

Μετά τη βόλτα στους Καταρράκτες υπάρχει μονοπάτι που οδηγεί στο Κανναβουργείο της Έδεσσας, ένα παλιό εργοστάσιο (που τώρα λειτουργεί ως εστιατόριο-καφέ, που αξίζει να επισκεφτείτε. Το εργοστάσιο λειτούργησε από το 1913 μέχρι το 1967και ήταν το πρώτο εργοστάσιο στην Ελλάδα που έφτιαχνε σπάγκους και καραβόσκοινα από ινδική κάνναβη, με ημερήσια παραγωγή που έφτανε τα 1.200 κιλά.

Κοντινά αξιοθέατα
Ακόμη κι αν δεν κάνετε σκι, αξίζει να επισκεφτείτε το οργανωμένο Χιονοδρομικό Kέντρο Βόρα – Καϊμακτσαλάν ( www.kaimaktsalan.gr ), που απέχει περίπου 40 χλμ.. από την Έδεσσα, όπως επίσης και τα λουτρά Πόζαρ ( www.clickatlife.gr/story/taksidi/loutra-pozar-bouties-sto-kaimaktsalan?id=1927748 ), που βρίσκονται στους πρόποδες του βουνού.

Η λίμνη Bεγορίτιδα, 22 χιλιόμετρα από την Έδεσσα, είναι επίσης ένα ενδιαφέρον σημείο και έχει χαρακτηρισθεί ως Περιοχή Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000. Οι απόκρημνες όχθες της αποτελούν ιδανικό καταφύγιο για πλήθος άγριων πουλιών, ενώ τα νερά της φιλοξενούν πλήθος ψαριών.

Φωτογραφία: http://dimosedessas.gov.gr

Σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από την πόλη της Έδεσσας, σε υψόμετρο 750 μέτρων και πολύ κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο Bόρας, βρίσκεται ο παραδοσιακός διατηρητέος οικισμός του Aγίου Aθανασίου (ή Tσέγανη), ένα πανέμορφο τουριστικό χωριό με κεραμοσκεπή κτήρια, δείγματα της πολύ ενδιαφέρουσας παραδοσιακής μακεδονικής αρχιτεκτονικής, που συνδυάζεται απόλυτα με το φυσικό τοπίο της περιοχής.

Τέλος, ο υγροβιότοπος Άγρας – Bρυττών – Nησίου, 7 χιλιόμετρα από την Έδεσσα, στο δρόμο για Άγιο Aθανάσιο, είναι μία περιοχή απέραντου φυσικού κάλλους, με εξαιρετικό ενδιαφέρον για περιήγηση και εξερεύνηση.

Λίγη ιστορία
Η Έδεσσα ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Μακεδονίας και υπήρξε ακόμη και στα χρόνια της τουρκοκρατίας, σημαντικό αστικό και διοικητικό κέντρο.
Η ευημερία της πόλης δέχθηκε ανεπανόρθωτο πλήγμα κατά τη δεκαετία του '40, με τη γερμανική κατοχή και τον εμφύλιο που ακολούθησε. Η εμφάνιση των συνθετικών υφασμάτων που ήρθαν από την Αμερική, επέφερε σκληρό ανταγωνιστικό κτύπημα στις ελληνικές κλωστοϋφαντουργίες και ο εξηλεκτρισμός της χώρας αφαίρεσε από τις βιομηχανίες της Έδεσσας το συγκριτικό πλεονέκτημα των υδατοπτώσεων.
Επιπλέον, το τεράστιο ρεύμα αστυφιλίας της δεκαετίας του '50 και του '60, κατέστησε πολύ πιο επικερδή την εγκατάσταση των βιομηχανιών στα δυο μεγάλα αστικά κέντρα της, όπου είχε συσσωρευτεί το 50% του πληθυσμού της χώρας.
Στις αρχές του 21ου αιώνα, τα παλιά εργοστάσια της Έδεσσας γκρεμίστηκαν ή μετατράπηκαν σε χώρους εστίασης (Κανναβουργείο) και οι μικρές μονοκατοικίες με τους ανθισμένους κήπους δίπλα στα ποταμάκια έδωσαν τη θέση τους σε πολυκατοικίες. Ωστόσο, η πόλη διατηρεί ακόμη γωνιές πρασίνου, με σημαντικά πάρκα μέσα στο κέντρο και διασχίζεται από μικρά ποταμάκια που της προσδίδουν ένα ιδιαίτερο χρώμα.

Πώς να πάτε:
Η Έδεσσα απέχει από την Αθήνα 560 χλμ.. Από την εθνική οδό Αθηνών - Θεσ/νίκης, κατευθυνθείτε προς Βέροια και από εκεί ακολουθήστε τη σήμανση προς Έδεσσα. Από Θεσ/νίκη η απόσταση είναι μόλις 89 χλμ.
Περισσότερες πληροφορίες για την πόλη, θα βρείτε στις ιστοσελίδες: www.edessacity.gr και http://dimosedessas.gov.gr .
Πόπη Αθανασοπούλου
pathan@clickatlife.gr