Η ποίηση στον ελληνικό χώρο έχει μακρά παράδοση. Οι τραγωδίες των αρχαίων κλασικών που ήταν γραμμένες σε ποιητική μορφή, τα ερωτικά, τα επιθαλάμια (γαμήλια) και τα υμνητικά προς τους θεούς ποιήματα της Σαπφούς ταξίδεψαν το όνομά της σε ολόκληρο τον κόσμο, οι ραψωδίες του Ομήρου, η Θεογονία του Ησίοδου, έργα ων ουκ έστιν αριθμός.
Και στην πορεία, όμως, η ελληνική λογοτεχνία παρήγαγε ποιητικά διαμάντια που αποτύπωναν την ελληνική παράδοση και τη μετέφεραν στις νεότερες γενιές μαζί με τις ντοπιολαλιές τους και τα ήθη των εποχών τους. Σήμερα υπάρχουν Κρήτες που προτιμούν να μιλούν με μαντινάδες, παρά να χρησιμοποιούν «πεζό» λόγο. Ο Κωνσταντίνος Καβάφης συμπύκνωσε στην ποιητική του δημιουργία τα σημαντικότερα νοήματα που ταλανίζουν την ανθρώπινη ψυχή: η πορεία προς το σκοπό στην “Ιθάκη”, η ανάγκη της φυγής και της επιστροφής στο ποίημα “Η Πόλις”, η υπεράσπιση των ιδανικών στις “Θερμοπύλες” και όχι μόνο.
Φυσικά, δεν μπορεί να ξεχνά κανείς ότι ο ελληνικός Εθνικός Ύμνος προήλθε από το ποίημα «Ύμνος Εις Την Ελευθερία» του Διονύσιου Σολωμού.
Ο κατάλογος των ονομάτων δεν έχει τέλος. Κωστής Παλαμάς, Ανδρέας Κάλβος, Άγγελος Σικελιανός, Μιλτιάδης Μαλακάσης, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο Κώστας Καρυωτάκης και η αγάπη της ζωής του Μαρία Πολυδούρη, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, Τάσος Λειβαδίτης, Νίκος Γκάτσος, Φώντας Λάδης, Μάνος Ελευθερίου, Άλκης Αλκαίος, Κώστας Τριπολίτης, η Κατερίνα Γώγου, η Κική Δημουλά, ο Νίκος Καββαδίας κι άλλοι τόσοι. Ποιητές που κατάφεραν να μεταφέρουν τον ποιητικό λόγο στο επίπεδο του στοχασμού και τη δημιουργία στα χείλη του απλού λαού, καθιστώντας την ποίηση κτήμα του καθένα.
Η ποίηση είναι προφανώς συνυφασμένη με τον ελληνικό πολιτισμό. Και τέσσερις φορές έφερε στην Ελλάδα διεθνείς βραβεύσεις. Τα μαγικά λόγια του Γιώργου Σεφέρη και του Οδυσσέα Ελύτη, αλλά και ο αγωνιστικός λόγος του Κώστα Βάρναλη και του Γιάννη Ρίτσου ανέβασαν την Ελλάδα στο διεθνές βάθρο. Οι δύο πρώτοι μέχρι σήμερα αποτελούν τους μοναδικούς Έλληνες νομπελίστες, ενώ ο Βάρναλης και ο Ρίτσος έλαβαν το βραβείο Λένιν.
Όμως στην παρούσα συγκυρία το έργο του Οδυσσέα Ελύτη γίνεται ακόμη πιο επίκαιρο. Τα λόγια του για την Κύπρο σε μια ιστορική στιγμή για την Μεγαλόνησο αποκτούν ξεχωριστό νόημα και φέρνουν πίσω μνήμες. Το 1970 ο Οδυσσέας Ελύτης πέρασε πέντε μήνες στην Κύπρο και σε μια ομιλία του που φαίνεται να έχει γραφτεί μόλις το Σάββατο, μετά την κρίσιμη συνεδρίαση του Eurogroup, αναφέρεται σε αυτήν την περίοδο της ζωής του.
«Πολύ συχνά μου έτυχε να με ρωτήσουνε στις συνεντεύξεις: Για ποιο λόγο η ποίηση η ελληνική γυρίζει στην μοίρα του φορέα της; Καμιά σχεδόν ποίηση ξένης χώρας δεν ασχολείται με την Ιστορία και την μοίρα του λαού της. Τους απάντησα: Επειδή ο Ελληνισμός έζησε πάντοτε κοντά στον κίνδυνο. Επειδή ό,τι κινδυνεύει, ζητάς να το διασώσεις. Επειδή νιώθουμε μόνοι. Επειδή σαν πολιτιστική μονάδα δεν έχουμε συγγενείς. Και επειδή – προσθέτω εγώ τώρα μεταξύ μας – στο βάθος μας φοβόντουσαν πάντοτε, όσο αδύναμοι και αν είμασταν. Και μας πολεμούσανε, “Πέλαγο μέγα πολεμά, βαρεί το καλυβάκι!”, για να ξαναθυμηθώ τον Σολωμό. Ή μήπως αυτό δεν συμβαίνει σήμερα με την Κύπρο;».
Η Κύπρος στο μάτι του κυκλώνα και 42 χρόνια πριν ο νομπελίστας ποιητής επικαλείται τον Διονύσιο Σολωμό. Τα λόγια του γίνονται ξανά επίκαιρα, αποδεικνύοντας την οξύνοια και τη διορατικότητα του δημιουργού του «Άξιον Εστί».
«Αυτό είναι το θαύμα. Να δυναμώνεις και να αντρειεύεσαι τότε ακριβώς που κινδυνεύεις να χάσεις αυτά που αγαπάς, όμως να ξέρεις πως είναι δικά σου, κατάδικά σου. Και να τους δίνεις την χροιά του ακατάλυτου και του αιώνιου», καταλήγει η ομιλία του Οδυσσέα Ελύτη. Μια ομιλία για την Κύπρο, για τον Μακάριο, μια ομιλία που ανήμερα της 21ης Μαρτίου, Παγκόσμιας Ημέρας της Ποίησης, τελικά ακουμπά ακριβώς σε αυτό: στην ποίηση του κυπριακού παράδοξου.
euronews
