Δεν μπορεί να υπάρχουν τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ απλωμένα σε όλα τη χώρα και με μοναδικό γνώμονα την ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας της Περιφέρειας. Αν φτιάχνουμε Πανεπιστήμια για να νοικιάζει η κυρία Κούλα το δυάρι της και να πουλάει ο Μήτσος σουβλάκι με γύρο στους φοιτητές, τότε να τα κλείσουμε όλα. Αυτή είναι η μία αλήθεια.
Η άλλη αλήθεια είναι ότι για μία ακόμη φορά αποφασίζονται μεγάλες και σημαντικές αλλαγές στην Παιδεία, δίχως να έχει προηγηθεί διάλογος. Διάλογος με τους φοιτητές, με τους καθηγητές, με τους κοινωνικούς φορείς και τις παραγωγικές δυνάμεις. Ας πούμε για το τι Οικονομία θέλουμε να οικοδομήσουμε και ποιες μπορεί να είναι οι σχολές που χρειαζόμαστε. Είναι ανόητο, για παράδειγμα, να δημιουργείς εκατοντάδες στελέχη κάθε χρόνο για την διαφημιστική αγορά, όταν η αγορά αυτή δεν μπορούσε να απορροφήσει τους αποφοίτους ούτε στις καλές ημέρες.
Ένα άλλο θέμα συζήτησης θα μπορούσε να είναι το πως θα αναπτυχθεί η έρευνα στα Πανεπιστήμια και πως στο τέλος θα αξιοποιηθεί από τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας αυτό το έργο. Αυτό προϋποθέτει, βέβαια, μία στενή συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και των εταιρειών του ιδιωτικού τομέα και δεν γνωρίζουμε αν κάτι τέτοιο θα το επέτρεπαν διάφορες πολιτικές δυνάμεις...
Η ουσία είναι ότι εμφανίστηκε ένα σχέδιο Αθηνά, το οποίο δεν είναι προϊόν διαλόγου. Είναι το αποτέλεσμα μίας εργασίας. Οπωσδήποτε έχει ένα σκεπτικό και αρκετά καλά στοιχεία. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν ψάχναμε ένα σχέδιο με καλά στοιχεία. Τέτοια μπορεί να βρει κανείς δεκάδες. Και είναι απολύτως βέβαιο ότι όσο καλό κι αν είναι ένα σχέδιο, αυτό μπορεί στο τέλος να ανατραπεί από ένα νέο. Ό,τι δηλαδή συμβαίνει συνεχώς και αδιαλείπτως σε αυτή την χώρα τα τελευταία σαράντα χρόνια.
Το ζητούμενο, κατά την προσωπική μου άποψη, είναι να ανακαλύψουμε πρώτα το τι θέλουμε και στην συνέχεια να βρούμε πως αυτό θα το κάνουμε. Με άλλα λόγια να βάλουμε τα άλογα μπροστά από την άμαξα. Ένα μέτριο σχέδιο υλοποίησης μπορεί να έχει άριστα αποτελέσματα αν εξυπηρετεί ένα αρχικό άριστο στρατηγικό σχέδιο. Ένα άριστο σχέδιο μπορεί να είναι και για το καλάθι των σκουπιδιών, εφόσον λείπει το στρατηγικό σχέδιο.
Να μην σας κουράζουμε. Το σχέδιο Αθηνά, όπως και κάθε άλλο τέτοιο σχέδιο, δεν πρόκειται να μακροημερεύσει. Κι αυτό φαίνεται από τις πολλές προχειρότητες που το χαρακτηρίζουν. Το να παίρνεις μία απόφαση και να λες να μεταφερθεί η τάδε σχολή και να συγχωνευτούν αυτά τα τμήματα, είναι κάτι που μοιάζει να είναι αρκετά εύκολο στα χαρτιά. Μόνο που οι άνθρωποι δεν είναι στίγματα πάνω σε μία λευκή κόλα χαρτί. Κι επιπλέον, δεν εξυπηρετείται κάτι παίρνοντας κάθε δύο χρόνια μία νέα απόφαση για την Παιδεία.
Έστω και αργά η κυβέρνηση πρέπει να ανοίξει έναν ουσιαστικό εθνικό διάλογο για την Παιδεία. Με ξεκάθαρους όρους, έτσι ώστε να πρόκειται πράγματι για διάλογο και όχι για πεδίο αντιπαράθεσης συμφερόντων κάθε λογής. Αν δεν αποφασίσουμε όλοι μαζί ποιο μέλλον θέλουμε για τα παιδιά μας, είναι αδύνατον να επιβιώσουμε στον σύγχρονο κόσμο. Αν επιμένουμε να αποδεικνύουμε τις κακές πτυχές του εαυτού μας, τότε θα είμαστε άξιοι της μοίρας μας. Κάποιοι μπορεί να πιστεύουν ότι κτίζουν τους καθηγητές τους στα γραφεία τους και έτσι περνάνε τις θέσεις που έχουν στο κεφάλι τους. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν είναι ότι με αυτό τον τρόπο κτίζουν ένα τείχος με τον πραγματικό κόσμο και ότι αυτοί βρίσκονται αρχής εξαρχής στο εσωτερικό του τείχους. Με άλλα λόγια, κτίζουν την δική τους φυλακή.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν διάφοροι που μέσα στην ασχετοσύνη τους λένε ό,τι τους κατέβει. Κι αυτοί οι κάποιοι μπορεί να έχουν αύριο την ευθύνη της σύνταξης του νέου σχεδίου Αθηνά. Γι΄ αυτό χρειάζεται ο διάλογος και ένα συμβόλαιο τιμής με όλους τους εμπλεκόμενους.
Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr
