Τι αλλάζει στο ΙΚΑ το 2013

Έχει γίνει πια κατανοητό ότι η οικονομική και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας συναρτάται απόλυτα με την ανατροπή των εκτεταμένων και παράλογων, για μια ευνομούμενη χώρα, φαινομένων εισφοροδιαφυγής - εισφοροαποφυγής - φοροδιαφυγής - φοροαποφυγής και φαινομένων υπέρμετρης παραβατικότητας.

Ειδικότερα στον χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, όπου εντοπίζονται σοβαρές αδυναμίες τέτοιου είδους, είναι απόλυτη ανάγκη εφαρμογής τολμηρών και αποτελεσματικών αλλαγών για την ανατροπή των φαινομένων αυτών.


Οι αλλαγές αυτές πρέπει να αντιμετωπίζουν: -Την ανυπαρξία ενιαίας και συνολικής πολιτικής για την κοινωνική ασφάλιση, με αποτέλεσμα τον κλαδικό κατακερματισμό των φορέων κοινωνικής ασφάλισης τα προηγούμενα 70 χρόνια. -Την έλλειψη αποτελεσματικών μεθόδων και μηχανισμών είσπραξης των μηνιαίων εισφορών και των ληξιπρόθεσμων οφειλών. -Την παντελή απουσία αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου, εποπτείας και αποτροπής παραβατικών μεθοδεύσεων και πρακτικών.

Στη βάση αυτή των διαπιστώσεων για το σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης, πρέπει με τόλμη και αποφασιστικότητα να επικεντρωθούμε στην πολιτική επιλογή της στήριξης του δημόσιου και καθολικού αναδιανεμητικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης με σταθερή επιδίωξη επίτευξης των παρακάτω στόχων:

- Δημιουργία ενός και μόνο Εθνικού Φορέα Συντάξεων για παροχή:

Ενιαίας Εθνικής Σύνταξης προς όλους τους πολίτες.

Επιπρόσθετης ανταποδοτικής σύνταξης που θα προκύπτει από τις εισφορές εργοδότη και εργαζομένου για τους μισθωτούς και μόνο από τις εισφορές του αυτοαπασχολούμενου για το σύνολο της ομάδας αυτής.

- Δημιουργία εναλλακτικών (προσωπικών) επιλογών θεμελίωσης επιπρόσθετων ασφαλιστικών δικαιωμάτων, μέσω επαγγελματικών ταμείων και ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών για παροχή: Πρόσθετων τμημάτων σύνταξης, πρόσθετων υπηρεσιών υγείας και άλλων παροχών. Είναι πραγματικά απορίας άξιον γιατί τελικά είμαστε σχεδόν η μόνη χώρα της Ε.Ε. που όχι μόνο δεν προχωρεί στη δημιουργία επαγγελματικών ταμείων αλλά, και το πιο σημαντικό, δεν τολμούμε να εισαγάγουμε την έννοια των επαγγελματικών ταμείων στον δημόσιο διάλογο.

- Καθορισμός κανόνων που θα κατοχυρώνουν την επάρκεια των παροχών σύνταξης και υγείας, με κοινά αποδεκτούς όρους και προϋποθέσεις που θα εξισορροπούν την επάρκεια των συντάξεων και παροχών με τις δημοσιονομικές αντοχές της οικονομίας και την ίδια την ανταγωνιστικότητά της.

- Ανάπτυξη θεσμών λειτουργικής υποστήριξης των δομών κοινωνικής ασφάλισης που θα διασφαλίζουν: Βέλτιστο λειτουργικό κόστος, προάσπιση πόρων από κάθε είδους παραβατικές συμπεριφορές, καθολική είσπραξη των θεσμοθετημένων πόρων και εισφορών, θωράκιση της οικονομικής λειτουργίας από αυστηρούς και αποτελεσματικούς μηχανισμούς εποπτείας και ελέγχου.


Πρέπει να επικεντρωθούμε, με ιδιαίτερη επιμέλεια, με τόλμη και προγραμματισμό, στην εξειδίκευση των προαναφερόμενων στόχων.

Το σύστημα είσπραξης εισφορών αλλάζει. Η εφαρμογή του συστήματος ηλεκτρονικής καταγραφής των ημερών ασφάλισης, με την κατάργηση των επικολλώμενων ενσήμων και την εφαρμογή της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (ΑΠΔ) το 2002, είχε ιδιαίτερα θετικές επιπτώσεις στην αναβάθμιση των λειτουργικών δυνατοτήτων του ΙΚΑ.

Η εφαρμογή της τριμηνιαίας ΑΠΔ και η αδυναμία άμεσης επιβεβαίωσης - διασταύρωσης των υποβληθεισών μέσω των ΑΠΔ εισφορών σε σχέση με τις καταβληθείσες και η ύπαρξη μέχρι πρόσφατα εικονικών ασφαλίσεων είχαν και έχουν ως συνέπεια σημαντικές διαρροές εσόδων και χορήγηση ασφάλισης επί πιστώσει.

Η θεσμική υποχρέωση, τον Ιανουάριο του 2013, υποβολής μηνιαίας αναλυτικής δήλωσης, η διασφάλιση των προϋποθέσεων άμεσης διασταύρωσης των υποβληθεισών με τις καταβληθείσες εισφορές και η κατοχύρωση του αξιόπιστου ελέγχου, προκειμένου η υποβολή της εκάστοτε μηνιαίας αναλυτικής δήλωσης να προϋποθέτει είτε την καταβολή των διαφορών είτε την κατοχύρωσή τους με Πράξη Επιβολής Εισφορών (ΠΕΕ), διαμορφώνει τις προϋποθέσεις ανατροπής και εξάλειψης των δυσλειτουργιών που είχαν εντοπιστεί στην τριμηνιαία ΑΠΔ.

Το γεγονός αυτό, και κυρίως ο νέος λειτουργικός μηχανισμός που έχει σχεδιαστεί για τον άμεσο, αποτελεσματικό και ενεργητικό έλεγχο των επιχειρήσεων σε σχέση με διαφορές που εντοπίζονται είτε στην καταβολή των μηνιαίων εισφορών τους είτε στη συνεπή τήρηση των ρυθμίσεων και του διακανονισμού των οφειλών τους, προσδοκούμε να αλλάξει τα δεδομένα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ σε σχέση με τα μηνιαία έσοδά του από ασφαλιστικές εισφορές.

Με βάση αυτό τον νέο σχεδιασμό μπορούμε να μειώσουμε την απώλεια εσόδων που "συντηρούσαν" οι δικές μας ελεγκτικές ανεπάρκειες με την απουσία μηχανισμών αποτελεσματικής διεκδίκησης των καθυστερούμενων ή των λιμναζουσών οφειλών.

Η υποβολή της μηνιαίας αναλυτικής δήλωσης εισφορών διασφαλίζει τα παρακάτω:

- Εκκαθάριση των εκκρεμοτήτων που ενδεχόμενα παρουσιάζει η προηγούμενη μηνιαία δήλωση εισφορών, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή της τρέχουσας μηνιαίας αναλυτικής δήλωσης.

- Δυνατότητα υποβολής μέσω Διαδικτύου μηνιαίας αναλυτικής δήλωσης εισφορών θα έχουν μόνο οι επιχειρήσεις που έχουν εξοφλήσει ή έχουν επιλύσει με διακανονισμό διαφορές που είχαν εντοπιστεί τον αμέσως προηγούμενο μήνα.

Επιπλέον, έχει σχεδιαστεί και θα εφαρμοστεί αυστηρά ένας νέος τρόπος εποπτείας και ελέγχου όλων των επιχειρήσεων που έχουν υπαχθεί είτε σε ρύθμιση των καθυστερούμενων οφειλών τους είτε στον διακανονισμό τους, αξιοποιώντας τις υφιστάμενες νομοθετικές ρυθμίσεις.

Με κεντρικό έλεγχο θα εποπτεύεται το έργο όλων των υποκαταστημάτων σε σχέση με την απόλυτη εφαρμογή των θεσμοθετημένων κανόνων που διέπουν τις επιχειρήσεις, αναφορικά με την καταβολή των εισφορών και τη συνεπή τήρηση των όρων ρύθμισης και διακανονισμού των καθυστερούμενων οφειλών τους. Επίσης, με κεντρικό έλεγχο θα εποπτεύεται ταυτόχρονα η εφαρμογή των αναγκαστικών μέτρων προς τις επιχειρήσεις που εκφεύγουν του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου.


Από τους πρώτους μήνες του 2013 θα εφαρμοστούν ο κεντρικός έλεγχος του συνολικού σχεδιασμού για την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών και η εποπτεία, ανά υποκατάστημα, της επιβολής όλων των μέτρων είσπραξης των ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Οι επιχειρήσεις που οφείλουν διακρίνονται, κάθε ημέρα, σε δύο κατηγορίες:

1η κατηγορία, αυτές που οφείλουν και τηρούν τις ρυθμίσεις και τον διακανονισμό.

2η κατηγορία, αυτές που δεν τηρούν τις ρυθμίσεις ή τους διακανονισμούς, και εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα αναγκαστικά μέτρα και στερούνται ασφαλιστικής ενημερότητας.

Κάθε ημέρα οριστικοποιούνται οι εκκρεμότητες όλων των επιχειρήσεων ανά υποκατάστημα. Κάθε ημέρα πιστοποιείται η δυνατότητα των επιχειρήσεων να λαμβάνουν ασφαλιστική ενημερότητα.

Τα πραγματικά θύματα της εισφοροδιαφυγής ήταν οι Ελληνες συνεπείς φορολογούμενοι και οι ασφαλισμένοι, αφού απώλεσαν συντάξεις και παροχές λόγω της πολύχρονης οικονομικής ασφυξίας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Η στήριξη μιας εθνικής συμφωνίας που θα ανατρέπει τις παθογένειες του παρελθόντος είναι επιτακτική ανάγκη για τη σωτηρία των επιχειρήσεων, της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης και των συντάξεων και μας αφορά όλους, δημόσιους λειτουργούς, επιχειρηματίες, συνδικάτα και εργαζομένους.


Του Ροβερτου Σπυροπουλου Διοικητής ΙΚΑ-ΕΤΑΜ