Η πόλη αλλάζει συνεχώς: Οι δρόμοι είναι γεμάτοι άστεγους. Οι ιδιοκτήτες δεν νοικιάζουν πλεον τα διαμερίσματά τους, παρά προτιμούν να τα κρατούν άδεια. Έτσι και τα μικρά, ισόγεια μαγαζιά που χαρακτηρίζουν την ζωή στους δρόμους της Μεσογείου, κλείνουν, καθώς είναι αδύνατον πια να επιβιώσουν οι έμποροι. Πολλοί δρόμοι που κάποτε έσφυζαν από ζωή, τώρα μοιάζουν εγκαταλειμμένοι.
Το αρχιτεκτονικό μου γραφείο, το Antonas Office, έχει μελετήσει αυτό το ασυνήθιστα κενό περιβάλλον της πόλης, με το σκεπτικό ότι οι υπάρχουσες υποδομές, μπορούν με ελάχιστες μεταβολές να φιλοξενήσουν ή να δημιουργήσουν χώρους οι οποίοι θα ωφελήσουν με διάφορους τρόπους τους κατοίκους της πόλης.
Η Αθήνα οφείλει σε μεγάλο βαθμό τον χαρακτήρα της στις κατασκευές που έγιναν μετά το 1950: Τα συγκροτήματα πολυκατοικιών ή διαμερισμάτων παραμένουν σε αρκετά καλή κατάσταση και είναι ώριμα για μια νέα «ερμηνεία». Χρησιμοποιώντας «αστικά πρωτόκολλα» που είναι συγχρονισμένα με την νέα οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα της Ελλάδας, προσπαθούμε να δώσουμε ένα ξεχωριστό περιεχόμενο σε αυτά τα αστικά απομεινάρια.
Τα αστικά πρωτόκολλα θα μπορούσαν να θεωρηθούν μια ευεργετική εκδοχή των διαδικτυακών ιών, που μεταδίδονται και γεμίζουν τμήματα αυτής της κενότητας με νέους και –αντίθετα με τους ιούς των κομπιούτερ- ευεργετικούς τρόπους.
Αυτά τα πρωτόκολλα μπορούν να επεκταθούν όχι χάρη του εμπορίου ή του κέρδους αλλά γιατί παράγουν σενάρια για πρωτόγνωρες λειτουργίες. Θα φέρουν κοντά μικρές κοινότητες, συγκεκριμενοποιώντας τις λειτουργίες που χρειάζεται μια κοινότητα, με μια μέθοδο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «επάλληλες αποσπασματικές γειτονιές».
Για να πάρουμε μια εικόνα από τα πρωτόκολλα, μπορούμε να σκεφτούμε την διαδικτυακή κουλτούρα των ανοιχτών πηγών (open source), όπου τα άτομα συνεργάζονται για να κατασκευάσουν ανοιχτά λογισμικά: Όπως και με το λογισμικό, αυτές οι λειτουργίες μπορούν να δημιουργηθούν μέσα από ατομικές δράσεις εντός της εγκαταλειμμένης πόλης.
Και πάλι, όπως και το λογισμικό open-source, αυτά τα πρωτόκολλα δεν εγγυώνται απαραίτητα το θετικό αποτέλεσμα. Οι κοινωνικοί μηχανισμοί μπορεί να προκύψουν, αν το επιτρέψει η νομοθετική πλατφόρμα. Μια περιοχή αναζήτησης για κοινωνικές εφαρμογές ή κοινόχρηστα πάγια ενεργητικά, θα μπορούσε να αναδείξει τις καλές ιδέες και να ελέγξει ή να αποθαρρύνει τις κακές ιδέες.
Το πρώτο πρωτόκολλο αφορά τις ταράτσες. Οι κερματισμένοι χώροι στις ταράτσες κάθε αθηναϊκής πολυκατοικίας, αποτελούν έναν εγκαταλειμμένο, αχρησιμοποίητο, ημι-δημόσιο χώρο. Οι ταράτσες κάθε οικοδομικού τετραγώνου θα μπορούσαν να ανήκουν σε έναν συνεταιρισμό ή άλλη παρόμοια νομική οντότητα.
Οι ενοποιημένοι χώροι θα σκεπαστούν με τέντες, θα συνδέονται μεταξύ τους με μεταλλικές γέφυρες και σκάλες και θα δίνουν την δυνατότητα να λειτουργούν οι περιοχές ως απλοί δημόσιοι χώροι. Καλλιεργητές θα μπορούν να αξιοποιήσουν τους χώρους φυτεύοντας λαχανικά και φυτά, ενώ θα μπορούσαν να τοποθετηθούν και φωτοβολταϊκά για την παραγωγή ενέργειας για τους ανθρώπους που ζουν στα διαμερίσματα.
Το δεύτερο πρωτόκολλο είναι οι ανοιχτοί χώροι δημόσιας εργασίας. Τα ακάλυπτα τμήματα της πόλης θα μπορούσαν να επιπλωθούν ετσι ώστε να δημιουργούν γραφειακό εξωτερικό χώρο διαθέσιμο σε όλο τον κόσμο.
Η ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο και η ύδρευση, θα είναι απαραίτητες προϋποθέσεις σε αυτούς τους κοινόχρηστους χώρους, από τους οποίους θα αναδειχθεί μια νέα μορφή πραγματικής δικτύωσης.
Οι κοινόχρηστοι αυτοί χώροι μπορούν να παραλληλιστούν με το σινεμά, όπου όμως οι άνθρωποι βλέπουν ατομικές οθόνες και όχι μια κοινή οθόνη. Με αυτό τον τρόπο, η αόριστη ιδέα της ψηφιακής δικτύωσης θα γίνει ένας πραγματικός χώρος μέσα στην πόλη.
Τα «γυμνά» αστικά προγράμματα δεν ευνοούν τον εξωραϊσμό: Άδειοι χώροι, αχρησιμοποίητοι δρόμοι, αλάνες. Με τον παραπάνω τρόπο, η Αθήνα θα αποκτήσει ηγετική θέση στην διαχείριση ενός προβλήματος που πολύ σύντομα θα είναι παγκόσμιο.
Ακόμη και η ελάχιστη παρέμβαση, όπως ο φωτισμός, σε τέτοιους ασήμαντους άδειους χώρους, μπορεί να αναδείξει την σημασία τους.
Ο πρώτος ανοιχτός γραφειακός χώρος δημιουργήθηκε πέρσι, με την χορηγία της αλυσίδας επίπλων Ikea. Το έργο είχε αναλάβει τότε η ReMap, οργανισμός που χρησιμοποιεί παρατημένους τόπους για να φιλοξενεί εκδηλώσεις τέχνης.
Το τρίτο πρωτόκολλο είναι η αστική αίθουσα, που θα αποτελέσει την "χρεοκοπημένη" εκδοχή του "παλατιού ψυχαγωγίας" που πρότεινε στην δεκαετία του 1960 ο οραματιστής αρχιτέκτονας Cedric Price.
Αντί για τα ελαστικά κτίρια του Price, στα οποία φανταζόταν τους επισκέπτες να δημιουργούν την δική τους ψυχαγωγία, η αστική αίθουσα θα χρησιμοποιεί έναν κενό χώρο ως προσαρμοστικό τοπίο που θα εξυπηρετεί τις πρόσκαιρες ανάγκες των διαφόρων χρηστών.
Η αστική αίθουσα των Αθηνών έχει στόχο να δώσει νέο νόημα σε μια πλατεία η οποία, μέχρι πρόσφατα, χρησιμοποιείτο ανοιχτά για παράνομο εμπόριο και πωλήσεις ναρκωτικών. Οι χρήστες της αίθουσας θα κινούνται αναλόγως με το πρόγραμμά του, που θα υπηρετεί ως κυψέλη ποικίλων συναθροίσεων διαφορετικών επισκεπτών.
Οι χρήσεις και ακόμη και οι μεταβαλλόμενες λεπτομέρειες της νέας αρχιτεκτονικής της πλατείας θα αποφασιστούν από τους πολίτες, είτε με online ψηφοφορία είτε με την επιμέλεια εκλεγμένου αντιπροσώπου.
Στην εγκατάσταση θα πραγματοποιούνται ποικίλες λειτουργίες, από ανοιχτό νοσοκομείο μέχρι θέατρο, χώρους για κονσέρτα ή ανοιχτή εργασία.
Μια πάντα ελαστική ανταπόκριση, εναρμονισμένη με την σταθερότητα των τριγύρω κτιρίων, θα δίνει την δυνατότητα στον χώρο να προσαρμόζεται στις ανάγκες της πόλης και των ανθρώπων της, ή να ακολουθεί μια στρατηγική μεταρρύθμισης που θα ελέγχει η γειτονιά.
euro2day.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.