Ελληνικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο: μύθος ή πραγματικότητα;

Του Χρήστου Καπούτση

Ελληνικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, υπάρχει; Είναι το φως στο σκοτάδι της κρίσης, που μας «πνίγει», ή είναι παραμύθια της Χαλιμάς; Με μεγάλη επιφύλαξη στους «μάγους με τα δώρα», να δούμε ψύχραιμα την πολύκροτη υπόθεση του πιθανολογούμενου ορυκτού πλούτου στην Ελληνική Επικράτεια.

Μέχρι λοιπόν να ολοκληρωθούν οι σεισμολογικές και γεωφυσικές έρευνες, σοβαρών ερευνητικών Κέντρων, ας είμαστε επιφυλακτικοί. Άλλωστε, και κάτω από τις ευνοϊκότερες συνθήκες, τα κέρδη, αν υπάρξουν κέρδη για το Ελληνικό Δημόσιο, από την διάθεση στις διεθνείς αγορές του ελληνικού φυσικού αερίου ή πετρελαίου, θα αρχίσουν να μπαίνουν στο Δημόσιο Ταμείο μετά το 2022. Αν τελικά μπουν, διότι δεν αποκλείεται και ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας να προορίζεται για την «αποπληρωμή» των δανείων και για την εξόφληση του υπέρογκου Εξωτερικού χρέους της χώρας μας.

Υπενθυμίζουμε ότι, με τα Μνημόνια και τις Δανειακές Συμβάσεις, δεν έχει δεσμευτεί μόνο η τωρινή Δημόσια περιουσία, ως εγγύηση για την αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους, αλλά και εκείνος ο πλούτος που θα δημιουργεί από οποιαδήποτε πηγή, π.χ. από την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.

Εφόσον όμως, επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις και εκτιμήσεις των ειδικών επιστημόνων και ερευνητικών πανεπιστημιακών κέντρων, για τεράστια και εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, τότε η Ελλάδα, αναδεικνύεται σε ενεργειακό προμηθευτή και αναβαθμίζεται σημαντικά η γεωοικονομική και γεωστρατηγική αξία της, υπό την προϋπόθεση βεβαίως, ότι θα διαχειριστεί η ίδια, ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος, τον ορυκτό της πλούτο.

Το πρώτο λοιπόν και βασικό ερώτημα είναι: Υπάρχουν αξιόλογα και αξιοποιήσιμα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Ελληνική Επικράτεια;
ΝΑΙ απαντά ένας επίσημος επιστημονικός φορέας με διεθνές κύρος, όπως είναι η Επιτροπή Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών.
Ο Ακαδημαϊκός Λουκάς Χριστοφόρου, Πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών, συνοψίζοντας τα  συμπεράσματα και εισηγήσεις των συμμετασχόντων σε σχετική Επιστημονική Ημερίδα, επισημαίνει, μεταξύ άλλων και τα εξής:

• 1. Υπάρχουν οι απαραίτητες γεωλογικές προϋποθέσεις για την ύπαρξη αξιόλογων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (Υ/Α) σε διάφορες περιοχές του χερσαίου και θαλασσίου χώρου της Ελλάδας, ιδιαίτερα στη Δυτική Ελλάδα (Ιόνιο Πέλαγος, Πατραϊκό Κόλπο, Κατάκολο) καθώς και νότια και νoτιοανατολικά της Κρήτης. Ειδικότερα σε υπεράκτιες περιοχές δυτικά, νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης σε μία έκταση μεγαλύτερη των 80.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, υποστηρίχθηκε με επαρκή επιστημονικά στοιχεία η ύπαρξη μεγάλης ποσότητας Υδρογονανθράκων.
• 2. Παραμένει επιτακτική η ανάγκη ανακήρυξης και οριοθέτησης της Ελληνικής ΑΟΖ, αν και αναγνωρίζεται η πολυπλοκότητά της σε ορισμένες περιοχές.
• 3. Επιβάλλεται η εξασφάλιση «κομβικού» ρόλου για την Ελλάδα στη μεταφορά του Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, όπου οι Έλληνες εφοπλιστές θα έχουν συμμετοχή.

Επίσης τρεις διακεκριμένοι επιστήμονες, ο Ηλίας Κονοφάγος, ο Αντώνης Φώσκολος και Νίκος Λυγερός, παρέδωσαν στον πρωθυπουργό Α. Σαμαρά έκθεση σχετικά με την ύπαρξη και εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της χώρας.
Σύμφωνα με την έκθεση των τριών καθηγητών, η αξιοποίηση μόνο των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που εντοπίζονται νότια της Κρήτης μπορούν να αποφέρουν στο Δημόσιο έσοδα ύψους 270 δισ. δολαρίων, ενώ, εάν συνυπολογιστεί και η πιθανότητα ανακάλυψης πετρελαίου, το όφελος θα μπορούσε να ανέλθει έως τα 1,3 τρισ. δολάρια!
Επίσης, σε 427 δισ. ευρώ αποτιμά τα αποθέματα υδρογονανθράκων, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, που βρίσκονται στο ελληνικό υπέδαφος η γερμανική κεντρική τράπεζα, DeutscheBank.
Το καθαρό όφελος για το ελληνικό Δημόσιο υπολογίζεται σε 214 δισ. ευρώ από τους Γερμανούς της DeutscheBank ή αλλιώς 107% του ΑΕΠ.
Και ακόμη, «Νορβηγία της Μεσογείου» χαρακτηρίζει την Ελλάδα, η ηλεκτρονική έκδοση μεγάλης γερμανικής εφημερίδας.
Τα βασικά σημεία της έκθεσης της DeutscheBank περιλαμβάνουν τα εξής:

• Αν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις για τους υδρογονάνθρακες νότια της Κρήτης, η Ελλάδα θα αναδειχθεί σε 15η χώρα-παραγωγός φυσικού αερίου παγκοσμίως.
• Χρειάζονται κατά μέσον όρο 8 - 10 χρόνια για να αρχίσει η εμπορική εκμετάλλευση του κοιτάσματος να παράγει χρηματοροές, δηλαδή από το 2020, όταν το χρέος υποτίθεται ότι θα ανέρχεται σε 120% του ΑΕΠ.

Η ανάδειξη από τον γερμανικό τύπο του θέματος του ορυκτού πλούτου της Ελλάδας, ίσως να μην είναι και εντελώς αθώα. Πιθανόν, να σχετίζεται με τη βιωσιμότητα ή μη του ελληνικού εξωτερικού χρέους. Αν η Ελλάδα διαθέτει ορυκτό πλούτο, γιατί να γίνει «κούρεμα» του χρέους, όπως  προτείνει το ΔΝΤ και αντιδρά η Γερμανία, αφού μπορεί η Ελλάδα να εκποιήσει τον ορυκτό της πλούτο και να αποπληρώσει μέχρι δεκάρας τα χρέη της προς τους δανειστές της.

Πρώτο και αποφασιστικό βήμα, για την κατοχύρωση της αξιοποίησης του υποθαλάσσιου ορυκτού μας πλούτου, είναι η Ελληνική Κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα στην ανακήρυξη και οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας (1982). Όμως, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση η ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ, λόγω των σοβαρών αντιρρήσεων και απειλών της Τουρκίας, της υπαναχώρησης της Αλβανίας, της έκρυθμης κατάστασης στη Συρία και κυρίως της αμφίσημης συμπεριφοράς της Αιγύπτου, με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Μ. Μόρσι μάλλον να συγκλίνει προς τις απόψεις του Ισλαμιστή Πρωθυπουργού της Τουρκίας Τ. Ερντογάν, ειδικά μάλιστα για το θέμα του Καστελόριζου.
Η Τουρκία «επενδύει» τις απαιτήσεις της στον ορυκτό πλούτο της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου και στην στρατιωτική της ισχύ, που διαρκώς αναβαθμίζεται.
Η Ελληνική Κυβέρνηση φαίνεται ότι επιλέγει να ζητήσει τη στήριξη της Γερμανίας, προκειμένου να προχωρήσει στην ανακήρυξη και οριοθέτηση της ΑΟΖ. Είναι αναγκαία η Γερμανική υποστήριξη για την ανακήρυξη της Ελληνικής ΑΟΖ, προκειμένου να περιοριστούν οι αντιδράσεις της Τουρκίας, που για ακόμη μία φορά, «απειλεί» την Ελλάδα.

Το ερώτημα είναι, με ποιές εγγυήσεις ή με ποιά ανταλλάγματα θα δοθεί η Γερμανική υποστήριξη στην Ελλάδα στο θέμα της ΑΟΖ;
Στα εύλογα ανταλλάγματα θα πρέπει να είναι και η προνομιακή πρόσβαση της Γερμανίας στην εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της Ελλάδας. Αλλά αυτή η επιλογή, θα προκαλέσει την έντονη δυσαρέσκεια σε αμερικανικές εταιρίες, (δηλαδή στην αμερικανική Κυβέρνηση), που δραστηριοποιούνται στην εξόρυξη και εκμετάλλευση  υδρογονανθράκων.

Οριοθέτηση της ΑΟΖ
Η Ελληνική Κυβέρνηση για να μπορέσει να αρχίσει τις έρευνες για τον εντοπισμό υποθαλασσίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου, θα πρέπει άμεσα να προχωρήσει την ανακήρυξη και μετά στην οροθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), μετά από διάλογο και συμφωνία με τα γειτονικά κράτη.
Καταρχήν, να δούμε τι είναι η ΑΟΖ: Σύμφωνα με τη Νέα Σύμβαση του ΟΗΕ, για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, ως Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ή όπως τη λέμε χάριν συντομίας ΑΟΖ, είναι, το τμήμα της θάλασσας που ξεκινάει από το τέλος των χωρικών υδάτων και μπορεί να επεκταθεί μέχρι και σε απόσταση 200 ναυτικών μιλίων για τις ανοικτές θάλασσες.

Στα χωρικά ύδατα, που για την Ελλάδα το εύρος τους είναι 6 ν.μ. από τις ακτές, είτε νησιωτικές, είτε ηπειρωτικές, αλλά μπορεί να το επεκτείνει μέχρι και στα 12 ν.μ., στα χωρικά ύδατα λοιπόν, το παράκτιο κράτος, ασκεί πλήρη κυριαρχία και έχει εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
Στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, που ξεκινάει εκεί όπου τελειώνουν τα χωρικά ύδατα, το παράκτιο κράτος, έχει κυριαρχικά δικαιώματα, μόνο για την αλιεία και για σκοπούς εξερεύνησης, εκμετάλλευσης και διαχείρισης των φυσικών πόρων, που βρίσκονται στο βυθό. Δεν ασκεί όμως κυριαρχικά δικαιώματα σε θέματα ναυσιπλοΐας, ή ασφάλειας. Για παράδειγμα, δεν δικαιούται να κάνει νηοψίες.

Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ως έννοια, είναι υπέρτερη της υφαλοκρηπίδας, διότι η ΑΟΖ περιλαμβάνει την υφαλοκρηπίδα.
Με βάση λοιπόν το Δίκαιο της Θάλασσας (1982), η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε διάλογο με την Τουρκία, την  Κύπρο, την Συρία, την Αίγυπτο, τη Λιβύη και την Αλβανία, ώστε να οροθετηθεί η ΑΟΖ. Η ρύθμιση των θαλασσίων ζωνών, είναι ασφαλών γέφυρα συνεργασίας γειτονικών κρατών και παράγοντας Ειρήνης για μια ταραγμένη περιοχή, όπως της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

 .athina984.gr/